تبادل
لینک هوشمند
آیا به مدیریت ذهن نیاز داریم؟ و چه نیازی به مدیریت ذهنی داریم؟
با قطعیت می توان گفت که ما به مدیریت ذهنی نیاز مبرم داریم و اگر نتوانیم ذهنمان را مدیریت کنیم این ذهن به جای اینکه در اختیار ما قرار بگیرد تبدیل به ضد ذهن می شود.
خداوند یک نوع قابلیت ها و توانایی ها و پتانسیل هایی در ذهن ما به ودیعه گذاشته است که اگر بتوانیم ذهنمان را مدیریت کنیم این قابلیتها و توانایی ها را می توانیم به خدمت خودمان در آوریم و اگر نتوانیم آن را مدیریت کنیم همین قابلیتها و توانایی ها بجای اینکه در راستای متعالی کردن ما باشند باعث رکود و عدم رشد ما و حتی بوجود آمدن مشکلات فراوانی جسمی و روانی در زندگیمان می شوند. مرحوم علامه طباطبایی می گوید شخصیت سالم و رشد یافته شخصیتی است که به مراقبه و تدوام آن اقدام می کند. مدیریت ذهن نیز در واقع یک نوع مراقبه بر ذهن است که اینکه آگاه باشیم آیا فعالیت های ذهنی مان ما را در جهت رشد و تعالی یاری می دهند یا خیر. آیا فعالیت های ذهنی مان سر جای خودشان هستند یا خیر که در صورت لزوم و نیاز بتوانیم آنها را بکار گیریم و به آنها مراجعه کنیم.
یکی از فعالیت های ذهن این است که می تواند به گذشته و یا آینده برود و در آن زمانها سیر کند. و این نوع رفتن به گذشته و آینده هم می تواند سبب رشد و تعالی و هم می تواند سبب بوجود آمدن مشکلات و بیماری های جسمانی و روانی شود.
مدیریت ذهن می تواند سبب شود که فرد با رفتن به گذشته خویش و مرور کردن آن، از آن عبرت بگیرد و خطاهایی را که در گذشته داشته است دیگر مرتکب نشود. مسیرهای که سبب سقوط و عدم رشد وی شده اند دیگر ادامه ندهد و آنها را به کناری بگذارد. ولی اگر شخص مدیریت ذهن نداشته باشد آنچه که از گذشته به یاد می آورد چیزی نیست جزء شکست ها و ناکامی ها. چیزی نیست جز تلخی ها و سختی ها و زشتی های زندگی. اما شخصی که مدیریت ذهن دارد می داند و باور دارد که گذشته دیگر قابل تکرار و ترمیم نیست. هر آنچه رنگ زمان بر خود گرفت در واقع برای همیشه در برابر تغییر و اصلاح واکسینه و مصون می شود. اما با مدیریت ذهن می توانیم زمان حال را با توجه به گذشته ای که داشته ایم و عبرت گرفتن و درس گرفتن از آن به شکل موفقیت آمیزی سپری کنیم و در واقع گذشته خویش را با گذراندن از فیلتر زمان حال چراغ راه آینده خویش کنیم.
در مورد آینده هم به همین منوال است. رفتن به زمان آینده هم می تواند ما را در جهت رشد و تعالی یاری دهد و هم می تواند سبب بریدن ما از واقعیت که در واقع چیزی نیست جزء همین حالا و همین جا شود و در زندگی ما اختلال و مشکل ایجاد کند و حتی می تواند ما را به سمت جنون و دیوانگی بکشاند. با داشتن نیم نگاهی به آینده می توانیم دست به پیش بینی آن بزنیم که البته این پیش بینی قطعی نیست و همواره با محدودیت ها و عدم تحقق ها و یا به صورت تمام و کمال شکل نگرفتن آنچه که در ذهن داشته ایم همراه است. همه آنچه که ما از آینده انتظار داریم همه آنچه چیزی نیست که در آینده ما حتماً تمامی آنها اتفاق بیافتند و یا اینکه همانگونه که ما انتظار داشته ایم پیش بروند و تحقق یابند. در واقع همین چشم انداز ما از آینده است که ما را رو به جلو می کشاند و زمینه پویایی، تحرک و رشد و پیشرفت ما و جامعه مان را فراهم می آورد.
بنابراین اگر نتوانیم گذشته و آینده مان را مدیریت کنیم این دو زمان حال ما را مورد حمله قرار می دهند و ارتباط ما را با خویش، اطرافیان و محیطمان دچار اختلال و آشفتگی می کنند.
یکی از مسائل مهم دیگری که در زمینه مدیریت ذهن وجود دارد عمل مقایسه کردن است. هم ما می دانیم که اگر مقایسه نبود، و اگر نمی توانستیم خوبی ها و بدی های، مزیت ها و محدودیت یک رفتار یا عمل را با همدیگر مقایسه کنیم نه پیشرفتی صورت می گرفت و نه رنسانسی بوجود می آمد. نه انقلاب صنعتی بوجود می آمد نه انقلاب فرهنگی و دینی.
اما همین عمل مقایسه کردن هم بایستی تحت کنترل قرار گیرد و این هم به جزء از طریق مدیریت ذهن تحقق نمی یابد. به عنوان مثال اگر بیاییم فقط به ضعف ها و کاستی های خودمان و جامعه مان بنگریم و آن را با خوبی ها و توانایی ها اشخاص و جوامع دیگر مقایسه کنیم دست به رفتار خوبی نزده ایم و این نوع مقایسه سبب بروز مشکل برای ما می شود. و در واقع این نوع مقایسه کردن سبب چشم بستن بر روی خوبی ها و توانایی خویشتن و جامعه مان می شود که نتیجه آن چیزی جزء احساس حقارت شخصی و خانوادگی و ملیتی نیست. در مقابل اگر بیاییم هم نقاط ضعف و هم نقاط قوت خودمان را ببینیم و همانگونه که محاسن و مزیت های یک شخص یا یک جامعه را می بینیم و آنها را رصد می کنیم نقاط ضعف و کمی و کاستی های آنها را نیز ببینم آنوقت مقایسه خوبی انجام داده ایم.
یکی دیگر از مزایایی که مدیریت ذهن به دنبال دارد شناخت واقعی خویشتن و لذت بردن از زندگی است. یک ضرب المثل در جامعه وجود دارد که حسود هرگز نیاسود. حسود در واقع کسی است که مدیریت ذهن ندارد و برتری دیگران اذیتش می کند. به عنوان مثال اگر در میان جمعی نشسته و یکی شعری می خواند و شم شاعری دارد و وی نمی تواند شعری بخواند احساس کمی و کاستی می کند و مرتب خود را مورد سرزنش و مواخذه قرار می دهد. اما همین شخص اگر مدیریت ذهن داشته باشد بجای آنکه ذهن خود را درگیر شم شاعری نداشتن و شعرسرایی کند و خود را از این طریق آزار دهد خود را همانگونه که هست می پذیرد و از شعری که دیگران می سرایند لذت و استفاده لازم را می برد.
بنابراین عدم مدیریت ذهن باعث بوجود آمدن خصایص زشت و ناپسندی در شخص می شود و شخص را ناتوان و ناکارآمد می سازد و وی را بد و زشت جلوه می دهد.
فواید مدیریت ذهن:
1. مدیریت ذهن مهمترین عامل برای موفقیت در زندگی است. دلیل شکست بسیاری از کسانی که در زندگی شان شکست می خورند این است که نظم فکری ندارند و دچار آشفتگی فکری هستند. افراد مهم برای زندگیشان چشم انداز و هدف دارند و فعالیت هایشان را در راستای رسیدن به این هدف و چشم انداز، نظم می بخشند.
2. بالا بردن کیفیت زندگی: مدیریت ذهن می تواند علاوه بر آنکه سبب بوجود آمدن رشد کمی در زندگی شود بلکه سبب بالا رفتن کیفیت زندگی نیز بشود.
3. تمرکز و مدیریت ذهن می تواند سبب تسریع در انجام اعمال ما شود. کسانی که بر روی افکارشان تمرکز دارند و می توانند ذهنشان را مدیریت کنند در مدت زمان کمتر و با کیفیت بالاتری نسبت به دیگر اشخاصی که فاقد این خصیصه هستند به نتایج مورد نظرشان دست می یابند.
4. تغییر حال: یکی دیگر از فواید بسیار مهم مدیریت ذهن خارج شدن از حال و هوای بد و ورود به حال و هوای خوب است. امروزه اگر بتوانیم علم روانشناسی را با آمیزه های دینی و معنوی ترکیب کنیم می توانیم یک اتمسفر و جو روانی مساعدی را برای خودمان به وجود آوریم.
آیا افراد مدیر ذهن خودشان هستند یا خیر؟
واقعیت این است که مدیریت ذهن کار ساده و راحتی نیست و برای آن بایستی زمان گذاشت و بایستی آن را تمرین و تکرار نمود تا در نهایت بتوان به آن دست پیدا کرد.
یکی از کارهای خیلی خوب و مهمی که با توجه به این امر می تواند صورت گیرد توجه به مدیریت ذهن در امر تعلیم وتعلم و آموزش و پرورش است. مدیریت ذهن می تواند در تمام مقاطع آموزشی و پرورشی از مهد کودک تا دانشگاه آموزش داده شود و مورد استفاده قرار گیرد. یکی از مسایلی که ارتباط تنگاتنگی با مدیریت ذهن دارد تمرکز و توجه است.
تمرکز و توجه
افراد موفق افرادی هستند که پر از توجه و تفکر هستند و همین تفکر و توجه سبب شده است که آنها و آثار و پدیده های منحصر به فردی را به جامعه معرفی کنند و ما آنها را به عنوان اشخاصی متفاوت و منحصر به فرد از دیگر افراد جامعه شان شناخته شوند.
یکی از خصوصیات نوابغ این است که هر چقدر دلشان بخواهد می توانند یک فکر را در درون خودشان نگه دارند و هر جقدر دلشان بخواهد می توانند فکری را در درون خودشان نگه ندارند. و این همان اوج مدیریت ذهن است. یعنی افکاری را که در راستای تحقق اعمال و خواسته هایشان و رشد و شکوفایی خویشتن می بینند در ذهن خودشان نگه می دارند و آن را پرورش می دهند و افکاری را که مزاحم این مسیر است از ذهنشان برای مدت زمان طولانی و یا برای همیشه خارج می کنند.
در ذهن ما یک میمون بازیگوش وجود دارد که اگر نتوانیم آن را کنترل کنیم مرتباً به این طرف و آن طرف می رود، اما اگر بتوانیم آن را کنترل کنیم می توانیم هر زمان که خواستیم قفسی برایش ایجاد کنیم و فعالیت ها و جنب و جوش هایش ار کنترل کنیم و هر زمان که خواستیم آن را رها کنیم. این میمون بازیگوش همان فرایندهای درونی ذهن ماست که اگر مدیریت ذهن داشته باشیم می توانیم آن را کنترل کنیم.
این میمون بازیگوش ذهنی (فرایندها و فعالیت های ذهنی) در افراد موفق و نوابغ تحت کنترل است اما آدم های معمولی و ناموفق توان کنترل آن را ندارند و مرتباً از این شاخه به آن شاخه می پرد و آنها را دچار نابسامانی و آشفتگی فکری می کند.
به عنوان مثال اگر از یک شخص موفق بپرسیم که چطور این درخت را اینقدر زیبا و جذاب کشیده ای در جواب می شنویم که می گوید: من خود درخت شدم. یعنی هنگام نقاشی درخت آنچنان ذهن خود را بر روی درخت و عوامل دیگر مرتبط با آن متمرکز کرده است که توانسته است نقاشی نادر و بی نظیری را از درخت بکشد.
مهمترین فعالیت ذهن، اندیشیدن و فکر کردن است. این تفکر و اندیشه می تواند از راه های مختلفی مانند استقراء: از جزء به کل رسیدن، قیاس: از کل به جزء رسیدن، مقایسه: شباهت و تفاوت های یک شیء یا رفتار و یا هر چیز دیگر را با شیء یا اشیاء و رفتارهای دیگر سنجیدن، تجزیه وتحلیل و ... صورت پذیرد.
مدیریت ذهن یعنی اینکه بتوانیم و بدانیم که کی و کجا افکار را از همدیگر سوا کنیم و آن را به شکل جدا به کار ببریم و در واقع (یا یا) کنیم یعنی برای این زمان و این کار این فکر و یا آن فکر به کار می آید و ما فقط از یکی از آنها استفاده می کنیم. و یا اینکه بتوانیم و بدانیم که افکار را به صورت همزمان و با هم بکار ببریم یعنی (هم هم) کنیم. یعنی برای رسیدن به هدفم هم از این فکر استفاده می کنم و هم از آن فکر و در واقع هر دوی این فکرها و یا این چند فکر می توانند مرا در انجام عمل و رسیدن به هدفم یاری دهند.
زبان ذهن: ما بایستی با زبان ذهن حرکت کنیم. یکی از مشخصات زبان ذهن این است که به چیزهای کلی جواب نمی دهد. یعنی ما بایستی افکارمان را به شکل عملیاتی تعریف کنیم. به عنوان مثال شخصی می گوید می خواهم ثروتمند شوم. بیان چنین جمله ای و تفکر درباره آن با زبان ذهن همخوانی ندارد. ولی اگر شخص بگوید با انجام چنین عملی در طول یک دوره زمانی و در یک مکان خاص می توانم به یک ثروت خاص مثلاً ( 200 میلیون تومان) برسم چنین طرز بیانی با زبان ذهن همخوان است. یعنی ما رفتارمان را به شکل عملیاتی تعریف نموده ایم و نقشه اجرای آن را طراحی نموده ایم.
در فرهنگ ایرانی ضرب المثل های فراوان و بسیار زیبایی در این زمینه وجود دارد مانند:
دو صد گفته چو نیم کردار نیست
و یا
عالم بی عمل همانند درخت بی ثمر است.
در مغز هر انسانی مکانیسمی نهفته است که اگر از آن بهره گیرد و آن را تحت کنترل خود درآورد می تواند زمینه رشد و شکوفایی خود را فراهم آورد در غیر اینصورت همین ذهن تبدیل به ضد ذهن می شود و شخص را در سراشیبی زندگی و در معرض آسیب های روانی و جسمانی قرار می دهد.
مدیریت ذهن در واقع در ارتباط با عالم سایبرنتیک که یک مبحث فیزیکی است می باشد. در مدیریت ذهن حتماً بایستی به قوانین فیزیکی آشنا باشیم و از آنها بتوانیم استفاده کنیم.
در پایان بایستی به قول شاعر که می گوید: بهار را باور کن، مدیریت ذهن را باور کنیم و به آن ایمان داشته باشیم. و به خود بقبولانیم و بپذیریم که از طریق مدیریت ذهن می توانیم بسیاری از مشکلات زندگی را برطرف کنیم.
برگرفته و تکمیل شده از بیانات گرانقدر استاد عزیز دکتر عیسی جلالی در قدم روانشناسی برنامه دانشی و پرمحتوای دو قدم مانده به صبح
نظرات شما عزیزان:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: